بیانیه پنج روشنفکر دینی: زیر پا گذاشتن حقوق انسانی غیرمسلمانان، ولو مشرک و کافر، مجوز شرعی ندارد

پنج تن از روشنفکران دینی طی بیانیه‌ای اعلام کردند که «اکثریت مردم ایران، صرف‌نظر از دین و عقیده سایرین، با آنان در صلح و مسالمت زیسته‌اند و هرگاه مجالی بوده، به دلجویی از ستم دیدگان پرداخته‌اند.» این روشنفکران در بیانیه خود تاکید کرده‌اند: «فتاوای اسلامی- انسانی برخی فقیهان آزاده مثل آقای منتظری، راهگشای خروج از انجماد فقهی و گامی به سوی همزیستی انسانی بوده است.»

متن بیانیه پنج روشنفکر دینی مقیم خارج از ایران که نسخه‌ای از آن برای انتشار در اختیار «سحام» قرار گرفته، به شرح زیر است:

آتش جهل و تعصب جهان اسلام را در برگرفته، شهرها و کشورها را به ویرانه بدل کرده، صدها هزار کودک و زن و پیر و جوان را به خاک و خون کشیده و میلیون‌ها آواره بر جای گذاشته است. ده‌ها فرقه و مذهب تولد یافته در آغوش جهان اسلام، هر یک پیروان دیگری را تکفیر کرده و مهدورالدم خوانده است؛ وهابی شیعه را، شیعه بهایی را، سنی علوی را و آن دیگری ایزدی و حوثی را…
کج‌اندیشی و افراط‌گرایی کشور ما را نیز مانند دیگر کشورها تهدید می‌کند. افراط‌گرایان با پشتیبانی قدرت سیاسی و با توسل به‌زور و ارعاب، هزینه‌های گزافی را در حوزه‌های گوناگون فرهنگی و هنری و اقتصادی و اجتماعی و سیاست داخلی و خارجی بر کشور و ملت تحمیل کرده‌اند. متأسفانه برخی از مدعیان، که چشمان ریزبین‌شان تار موی زنان، مقاله‌ای در یک جریده و یا ملاقات با یک هم وطن بهایی را می‌بیند، از دیدن فجایع بزرگ ناتوان است.

از نمونه‌های آن دیدار خانم فائزه هاشمی و جمعی از آزادگان عدالت‌خواه از خانم فریبا کمال‌آبادی است؛ هم‌وطن ستم دیده‌ی بهایی، که اخیراً پس از گذشت هشت سال از محکومیت بیست‌ساله، چند روزی به مرخصی آمده بود. اما در برابر این رفتار انسانی و اخلاقی، بخشی از اصولگرایان افراطی و جزم‌اندیش، البته باانگیزه‌های شناخته‌شده سیاسی، واکنش تند و نامعقول نشان داده‌اند و اسفبارتر آن‌که برخی از روحانیت و مراجع، ازجمله آقای مکارم شیرازی این دیدار را تقبیح و حتی جرم قابل پیگرد و تقویت بهائیت و تضعیف اسلام دانسته‌اند!

در ارتباط با واکنش یادشده، نکاتی را به شرح زیر معروض می‌داریم:

الف – پیروان فرقه‌ی بهائیت ده‌ها سال است که در ایران به دلیل دین و عقیده خود مورد ستم قرار می‌گیرند. آنان در طول سی‌وهشت سال گذشته، از حق تحصیل و اشتغال محروم بوده‌اند. اموال برخی و جان برخی دیگر ستانده شده و یا سالیان درازی را در زندان‌ها سپری کرده‌اند. اگر قرار باشد هر فرقه و مذهبی که به‌قدرت رسید، بر دیگری تیغ کشد و پیروان دیگر مذاهب و فرقه‌ها را از حقوق انسانی محروم سازد، دیگر هیچ‌کس در امنیت نخواهد زیست. رواج چنین اندیشه‌ای می‌تواند توجیه‌گر ظلم و تبعیض بر پیروان مذاهب گوناگون شیعه، که در اقلیت هستند، در دیگر کشورها، نیز بشود.

ب – نقد و رد باورهای یک فرقه و مذهب، نمی‌تواند توجیه‌گر ظلم و ستم به پیروان آن باشد. توجیه ستمگری و خشنودی از آزار و اذیت هم نوعان، خود بزرگ‌ترین ضلالت و گمراهی است. عقیده‌ی دینی نمی‌تواند مبنای جرم حقوقی یا معصیت دینی باشد.

ج – اسلام مؤید آزادی دین و عقیده است. قرآن درآیات متعدد بر این مهم تصریح کرده است. آزادی دین و عقیده و اندیشه جزء لاینفک شرافت و عزت انسانی است که هیچ‌کس نباید آن را از دیگری سلب کند. به لحاظ دینی نیز زیر پا گذاشتن حقوق انسانی غیرمسلمانان، ولو مشرک و کافر، مجوز شرعی ندارد.

د – در حقوق موضوعه ایران، هیچ قانونی وجود ندارد که بر اساس آن حقوق ایرانیان غیرمسلمان و غیر اهل کتاب مورد تعرض قرار گیرد، بلکه بر اساس اصول قطعی دولت- ملت مدرن، که به‌نوعی در قانون اساسی جمهوری اسلامی نیز بازتاب یافته است، برابری حقوقی شهروندان ایرانی تضمین‌شده است. اصولاً دولت و نظام سیاسی حاکم در مقامی نیست که داوری دینی یا مذهبی به عهده آن باشد. نقش حکومت در اسلام، که در عهدنامه امام علی با مالک اشتر و مواردی دیگر در نهج‌البلاغه نیز آشکار است، جز انجام خدمات عمومی، که از عهده افراد خارج است، نمی‌باشد.

ه – دیدار از یک هم وطن بهایی که سال‌های زیادی را به ناروا در زندان سپری کرده، نه تنها جرم نیست، که رفتاری دینی، اخلاقی و انسانی است.

و – ستم پذیری، چشم‌پوشی بر رفتارهای غیراخلاقی و غیرانسانی، عدم اعتراض به کج‌اندیشی‌ها و افراط‌گری‌ها و خرافه پردازی‌ها چنان توان جامعه ما، حتی توان نخبگان سیاسی و فرهنگی و فکری را تضعیف کرده که نمی‌تواند از یک رفتار ساده اخلاقی و انسانی در دیدار یک هم‌وطن با یک زندانی دفاع کند، تا جایی که حتی آقای هاشمی رفسنجانی مجبور می‌شود در برابر هیاهو و زورگویی کج اندیشان، رفتار انسانی دخترش را تقبیح کند! جرم دانستن دیدار، منحصر به دیدار با یک هم‌وطن بهایی نیست. از سال ۸۸ دیدار زندانیان جنبش سبز، که آنان را فتنه‌گر می‌خوانند، و حتی کمک به خانواده‌های زندانیان سیاسی، که در هر عرف و مکتبی اخلاقی و انسانی است، نیز جرم دانسته می‌شود.

عدم اعتراض به این ستم‌های آشکار و بدعت‌های ناروا، کار را به آنجا رسانده که در مواردی حتی دستگاه‌های امنیتی و گاه قضایی، زن‌وشوهری را وادار به طلاق و جدایی کرده و خانواده‌هایی را ازهم‌پاشیده‌اند.

ز – تجربه نشان داده است که اکثریت مردم ایران، صرف‌نظر از دین و عقیده سایرین، با آنان در صلح و مسالمت زیسته‌اند و هرگاه مجالی بوده، به دلجویی از ستم دیدگان پرداخته‌اند. فتاوای اسلامی- انسانی برخی فقیهان آزاده مثل آقای منتظری، راهگشای خروج از انجماد فقهی و گامی به سوی همزیستی انسانی بوده است.

جا دارد اهل فرهنگ و هنر و سیاست با بهره‌گیری از این روحیه‌ی انسانی، بر تفرقه و خصومت و روا داری ستم و تبعیض نسبت به هم‌وطنان، به دلیل دین و عقیده، خط بطلان کشند. پایمال کردن حقوق انسان‌ها به هر دلیل و بهانه برای هیچ دین و ملتی افتخار و آبرو نمی‌آفریند. عزت و آبروی اسلام و کشور ما در احترام به حقوق متعارف انسانی است.

وقت آن رسیده است که با جدیت بیشتر از ضرورت زیست مسالمت‌آمیز انسانی و اصل مهم رواداری با دگراندیشان حمایت کنیم.

عبدالعلی بازرگان،
حسن فرشتیان،
محسن کدیور،
صدیقه وسمقی،
حسن یوسفی اشکوری.

اول خرداد ۱۳۹۵

منبع :سحام